Logo
12
12.2019

Licytacje komornicze krok po kroku




Wszystko to, co powinieneś o nich wiedzieć!

Licytacja komornicza w wielu osobach budzi niesmak, a nawet przerażenie. Choć w gruncie rzeczy m.in. do tego jest powołany komornik, dla wielu osób takie działania uznawane są za kontrowersyjne. Pomimo, że wierzyciel ma prawo dochodzić swojego roszczenia, dla znacznej liczby osób licytacja np. mieszkania dłużnika jest czymś strasznym.

Jak wygląda taka licytacja? Jakie czynności muszą być uprzednio wykonane? Czy możemy skarżyć działania komornika, jeśli uważamy, że odbywają się one niezgodnie z prawem? W krótkim poradniku poniżej postaramy się odpowiedzieć na wszystkie nurtujące Was, drodzy Czytelnicy, kwestie.

Sama licytacja komornicza jest rodzajem „czynności” przeprowadzanej przez komornika, mającej na celu sprzedaż ruchomości lub nieruchomości należących do dłużnika, a odbywająca się w celu wyegzekwowania należności przysługujących wierzycielowi. Osoba (prawna lub fizyczna), która zaproponuje najwyższą cenę staje się nowym właścicielem (nabywcą) danej rzeczy. Licytacje odbywają się w miejscu publicznym (np. w biurze komornika, w budynku sądu, w lokalu należącym do dłużnika), wyznaczonym przez komornika, o określonym czasie. Wszelkie istotne dane na temat miejsca i czasu licytacji powinny znaleźć się w tzw. obwieszczeniu, które jest ogólnodostępne (np. na stronie internetowej komornika czy też w budynku sądu rejonowego). Poza wyjątkami przewidzianymi w przepisach udział w licytacji komorniczej może wziąć każdy kto ma zdolność do czynności prawnych. Jak już wskazano powyżej, przedmiotem licytacji komorniczej mogą być zarówno rzeczy ruchome, jak i nieruchome. Do najbardziej typowych przedmiotów licytacji komorniczych zaliczamy:

  • Mieszkania, domy, działki należące do dłużnika, garaże, lokale, czy tez magazyny
  • Meble, w tym antyki, starocie
  • Biżuteria
  • Sprzęt RTV, AGD,
  • Pojazdy takie jak samochody, motocykle, przyczepy, skutery
  • Co budzi wiele kontrowersji – zwierzęta również stanowią „przedmiot” licytacji komorniczej.


W art. 829, 831 §1 i 833 §6 Ustawodawca wskazał enumeratywnie listę przedmiotów, które nie podlegają egzekucji komorniczej (czyli w skrócie – nie mogą stanowić przedmiotu licytacji), a są to:

  • pościel, bielizna, ubrania codzienne niezbędne dla dłużnika i będącej na jego utrzymaniu rodziny,
  • ubrania niezbędne do pełnienia służby lub odzież robocza,
  • zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będącej na jego utrzymaniu rodziny na okres jednego miesiąca,
  • jedna krowa, dwie kozy, trzy owce lub 20 sztuk drobiu potrzebne do wyżywienia dłużnika i będącej na jego utrzymaniu rodziny wraz z zapasem ściółki i zboża,
  • narzędzia niezbędne do pracy zarobkowej dłużnika,
  • surowce niezbędne dla dłużnika do produkcji na okres jednego tygodnia (nie dotyczy to pojazdów mechanicznych),
  • przedmioty niezbędne do nauki, osobiste dokumenty, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych,
  • przedmioty codziennego użytku, które mają znaczną wartość użytkową dla dłużnika, a ich sprzedaż oznaczałaby zbycie poniżej ich wartości,
  • wózek inwalidzki osoby niepełnosprawnej,
  • inne określone w przepisach.

Niemniej jednak, aby mogło dojść do skutecznej licytacji komorniczej, uprzednie działania komornika kształtują się następująco:

  1. Pierwszą rzeczą jaką winien wykonać komornik, aby licytacja w ogóle doszła do skutku jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Dzieje się tak na wniosek wierzyciela. Wierzyciel do wniosku o wszczęcie egzekucji załącza tytuł wykonawczy, który uprawnia komornika do wszczęcia egzekucji z majątku dłużnika. Oczywiście, rzecz jasna, komornik najpierw „polubownie” wzywa dłużnika do spełnienia świadczenia, nie podejmując jeszcze żadnych „spektakularnych” czynności. Kontakt ze strony komornika najczęściej odbywa się poprzez wysłanie stosownych pism listem poleconym Poczty Polskiej (na wskazany przez wierzyciela adres dłużnika), zdarza się też, że komornik telefonuje do dłużnika lub odwiedza go w miejscu zamieszkania. Jeżeli dobrowolne wezwanie do spełnienia świadczenia nie spotka się z aprobatą dłużnika, komornik zajmuje majątek dłużnika. Niemniej jednak, jeśli dłużnik nie posiada dochodów lub oszczędności na rachunku bankowym, komornik przystępuje do zajęcia rzeczy materialnych stanowiących własność dłużnika. Mogą to być ruchomości – wtedy zajęte przedmioty są oznaczane specjalną naklejką ze stemplem. Dłużnik może z nich korzystać aż do momentu przedmiotowej licytacji, jednakże nie może usunąć oznaczeń, a także sprzedać ww. przedmiotów czy ich komuś podarować. Jeżeli zajęte zostają nieruchomości potwierdzeniem tego faktu będzie stosowny wpis do księgi wieczystej informujący o wszczęciu egzekucji z tegoż majątku.
  2. Po zajęciu przedmiotów majątkowych dłużnika komornik daje mu „drugą szansę”, ponownie wzywając do spłaty zadłużenia. Jeżeli dłużnik w dalszym ciągu nie reguluje powstałego zobowiązania (np. z uwagi na brak środków pieniężnych do spłaty) oznacza to, że rozpoczynamy pierwszy etap licytacji majątku dłużnika.
  3. Kolejnym ruchem jest dokonanie wyceny zajętej nieruchomości / ruchomości. Komornik dokonuje tzw. opisu i oszacowania wartości zajętej rzeczy. Oczywiście na doręczony opis i oszacowanie dłużnikowi przysługuje skarga na czynności komornika kierowana do właściwego sądu rejonowego (za pośrednictwem komornika). Skargę wnosi się w terminie tygodnia od podjęcia informacji o czynności komornika, którą chcemy zaskarżyć. Opłata od takiej skargi to 50 zł. W skardze możemy podnieść wszelkie istotne kwestie takie jak np. rażące zaniżenie wartości danej rzeczy, przekroczenie uprawnień komornika i inne. Przedmiotem skargi może być także sytuacja kiedy np. komornik zajmuje nieruchomości lub ruchomości nienależące do dłużnika.
  4. Jeżeli jednak w kwestii opisu i oszacowania wszystko będzie w porządku i sąd nie znajdzie podstaw do uchylenia czynności komornika lub dłużnik nie zaskarży ww. czynności, komornik a także właściwy miejscowo sąd rejonowy przystępuje do ogłoszenia terminu i miejsca licytacji komorniczej. Z reguły jest to termin oddalony w czasie, istotne jest także to, że termin może być wyznaczony dopiero po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania. Informacja o terminie licytacji jest podawana do publicznej wiadomości. Ogłoszenia znajdziemy tak jak już wskazaliśmy wyżej – na stronie internetowej komornika, w budynku sądu, zawiadomienie o terminie i miejscu licytacji otrzyma także pocztą zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Osoby zainteresowane licytacją mają prawo obejrzeć przedmiot licytacji (to wszystko w terminie 2 tygodni od momentu ogłoszenia licytacji) w dni i w godzinach wyznaczonych przez komornika, a także przysługuje im prawo do przejrzenia akt komorniczych.
  5. Po wyznaczeniu terminu i miejsca licytacji komorniczej osoby zainteresowane przystąpieniem do licytacji zobowiązane są wpłacić tzw. wadium, które zabezpieczają niejako dotrzymanie warunków umowy w ramach aukcji. Wadium to określona kwota pieniężna (1/10 wartości oszacowania), którą należy przed przystąpieniem do licytacji wpłacić na wskazany przez komornika rachunek bankowy lub uiścić gotówką. Wadium jest zwracane osobom, które licytację przegrały. Wadium osoby, która wygrała licytację jest odliczane od kwoty za którą nowy nabywca wylicytował daną rzecz, niemniej jednak, jeśli nie uiści całej ceny zakupu pomimo wygranej – wadium przepada.

 

Przepisy wskazują, kto nie może przystąpić do licytacji, a są to:

  • dłużnik,
  • komornik,
  • ich małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo,
  • osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym,
  • licytant, który nie dopełnił warunków poprzedniej licytacji.
  1. Sama licytacja komornicza jest przeprowadzana przez komornika, jednak w obecności (i pod nadzorem sędziego). Przedmiot licytacji ma wyznaczoną cenę wywoławczą, od której rozpoczyna się licytacja. Cena wywoławcza jest ściśle powiązana z terminem licytacji – jeśli mówimy o pierwszym terminie licytacji cena wywoławcza to ¾ oszacowanej wartości nieruchomości lub ruchomości. Jeśli w pierwszym terminie nie znalazł się nikt chętny na nabycie danej rzeczy, przy drugim terminie licytacji cena wywoławcza stanowi już 2/3 oszacowanej wartości. Wierzycielowi przysługuje prawo nabycia danej rzeczy za cenę wywoławczą. Niemniej jednak, jeśli wierzyciel nie zdecyduje się na nabycie danej rzeczy postępowanie zostanie umorzone, a kolejne może zostać wszczęte dopiero po upływie 6 miesięcy. Istotne jest także to, że drugi termin licytacji może odbyć się tylko i wyłącznie na wyraźny wniosek wierzyciela.

Czym jest przybicie?

Jeżeli znajdzie się osoba zainteresowana nabyciem danej nieruchomości lub ruchomości komornik po trzykrotnym wezwaniu do „dania więcej”, kończy licytację. Osoba, która zaoferuje najwyższą kwotę otrzymuje tzw. przybicie.

Kolejno sąd, wydaje tzw. postanowienie o przybiciu, które po upływie dwóch tygodni na zaskarżenie staje się prawomocne. To ostatni moment, by podjąć działania zmierzające do unieważnienia źle przygotowanej, źle przeprowadzonej lub ustawionej licytacji.

Po uprawomocnieniu takiego postanowienia, nowy nabywca otrzyma wezwanie do uiszczenia pozostałej kwoty za jaką wylicytował przedmiot (po odjęciu wadium). Na wpłatę licytant ma 14 dni od daty doręczenia wezwania. Należność jest wpłacana na rachunek depozytowy sądu, pod nadzorem którego odbywała się licytacja. Po wpłaceniu należności przez licytanta ten sam sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności. Po uprawomocnieniu się i tego postanowienia licytant oficjalnie staje się nowym właścicielem danej rzeczy, czego konsekwencją jest także wpis w księdze wieczystej o nowym właścicielu, jeśli mamy do czynienia z licytacją nieruchomości.

Czasem to właśnie na etapie pomiedzy przybiciem, a uprawomocnieniem się postanowienia o przybiciu następuje wielomiesieczna lub wieloletnia obstrukcja postępowania jeśli doszło do nadużyć ze strony komornika lub poważnych uchybień ze strony sądu - co stawia w bardzo niekomfortowej sytuacji zarówno wierzyciela jak i nabywcę. Pieniądze wpłacone bowiem zostają zamrożone na ten okres w depozycie sądowym a sam przedmiot licytacji nie zostaje wydany. Dostępu do swoich pieniedzy nie ma wtedy ani licytujący nabywca, ani nie otrzymuje ich wierzyciel, a sam przedmiot nie jest już we władzy dłużnika, a jeszcze nie może nim dysponować osoba, która go wylicytowała. Sam dłużnik natomiast - ktory zazwyczaj jest sprawcą takiego pata w wyniku podjętej przez niego obrony - stoi co prawda dalej w obliczu narastajacego długu, ale w przypadku nieruchomości dalej jej używa i unika eksmisji.

Należy bowiem podkreślić, iż w odniesieniu do licytacji nieruchomości nowemu właścicielowi przysługuje prawo do wyegzekwowania opuszczenia przez lokatorów mieszkania lub domu i opróżnienia go z wszelkich rzeczy dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu i wszczęciu postępowania eksmisyjnego.

Podstawa prawna:

Kodeks postępowania cywilnego – art. 921 – 1013 KPC

Kodeks postępowania cywilnego – art. 844 – 87911 KPC

Katarzyna Kujawa - Anuluj-Dlug.pl

UWAGA: przed licytacją komorniczą można się bronić skutecznie jeśli jest ona prowadzona przez komornika z uchybieniami, gdy jest elementem nadużyć, gdy mamy do czynienia z zaniżonym oszacowaniem wartości przedmiotu licytacji, gdy komornik sprawia wrażenie osobiście zainteresowanego jej przeprowadzeniem, gdy dochodzi do złamania prawa rolnego lub gdy istnieją podstawy do wznowienia postępowania - co jest bardzo częste, jeśli wierzycielem jest firma windykacyjna.

Czasem takiej obrony można sie podjąć w ostatniej chwili przed ustalonym terminem licytacji

Zainteresowanych zbadaniem możliwosci skutecznej obrony i jej podjęciem zapraszamy (kliknij link):

https://anuluj-dlug.pl/advice_premium/step_1?id_referer=