Logo
23
07.2016

Od lipca łatwiej obudzić „śpiocha”




 

1 lipca weszła w życie nowelizacja prawa bankowego i Ustawy o SKOK w zakresie tzw. śpiochów, czyli „uśpionych” rachunków, które wciąż są, trwają, mają jakieś saldo, ale ich właściciele zapomnieli o nich lub… zmarli.

Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) na potrzeby budzenia „śpiochów” uruchomiła Centralną informację, która pozwoli dowiedzieć się, czy w jakimś banku lub SKOK-u znajdują się pieniądze, do których zapominalscy lub spadkobiercy mają prawo.

Dotychczas zapominalscy i spadkobiercy musieli poszukiwać rachunków na własną rękę w każdym banku i SKOK-u z osobna, czyli musieli składać zapytania w placówkach banku lub SKOK-u. Centralna informacja ma ten proces usprawnić.

 

Kiedy rachunek „śpi”?

Rachunki „uśpione” to po prostu rachunki osób zmarłych, o których nie wiedzieli spadkobiercy. To także rachunki należące niegdyś do zmarłych, których spadkobierców nie udało się dotychczas odnaleźć. Rachunki „uśpione” to w końcu rachunki zapominalskich, czy otwarte kiedyś i zapomniane niczym norki wiewiórek z orzeszkami na „czarną” godzinę.

Dzięki zmianom w prawie, „śpiochy” odnajdą – miejmy nadzieję – starych lub nowych właścicieli, czyli spadkobierców zmarłych posiadaczy rachunków.

Trudna ścieżka spadkobiercy

Grzebać w Centralnej Informacji nie można jednak bezkarnie, bez powodu, bez sensu. Aby uzyskać informację o oszczędnościach zgromadzonych przez zmarłego na przeróżnych być może kontach w kilku, lub nawet w kilkunastu bankach czy SKOK-ach, należy oczywiście dysponować prawomocnym postanowieniem sądu, które potwierdza prawo do nabycia spadku lub aktem notarialnym poświadczającym dziedziczenie. Jest to podstawowy warunek uruchomienia procesu poszukiwania.

Dla spadkobiercy to żadna nowość, taki dokument to zwykła formalność. Z takim dokumentem można obecnie dość precyzyjnie ustalić czy i jakie (z jakim saldem) istnieją rachunku wchodzące w skład masy spadkowej. Kiedyś nie było to takie proste. Aby zdobyć taką wiedzę, należało zwrócić się z indywidualnym zapytaniem o rachunek danej osoby do każdego banku lub SKOK-u osobno.

– Mając na uwadze fakt, że w naszym kraju działa obecnie blisko 40 banków komercyjnych, ponad 560 spółdzielczych i ok. 50 SKOK-ów, proces ten był bardzo czasochłonny, co zniechęcało wiele osób do poszukiwań – mówi Maja Markiewicz, dyrektor Linii biznesowej usługi Ognivo w KIR.  

 

Wraz z wejściem w życie nowych przepisów ta sytuacja zasadniczo się zmieni. 1 lipca 2016 r. została uruchomiona Centralna informacja o rachunkach uśpionych, tj. rachunkach osób zmarłych i zapomnianych rachunkach osób fizycznych, do której, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, przystąpią wszystkie banki i SKOK-i w Polsce. Centralna informacja będzie prowadzona przez KIR, instytucję infrastruktury polskiego sektora bankowego, która odpowiada m.in. za prowadzenie rozliczeń międzybankowych. KIR, jako izba rozliczeniowa, o której mowa w art. 67 Prawa bankowego, zgodnie z art. 92bb ust. 2 Prawa bankowego, jest podmiotem uprawnionym do prowadzenia Centralnej informacji o rachunkach uśpionych. Jako baza do jej utworzenia wykorzystana została aplikacja Ognivo, której operatorem jest KIR.

Ognivo to aplikacja umożliwiająca bezpieczną i szybką komunikację między bankami oraz pomiędzy bankami a innymi uprawnionymi podmiotami. Zbudowana jest z modułów o różnych funkcjach. Powstała jako narzędzie do elektronicznej wymiany informacji o rozliczeniach międzybankowych i obsługi reklamacji związanych z rozliczeniami. Wykorzystywana jest także m.in. w sprawnym przenoszeniu rachunków z banku do banku.

Jeden wniosek i już

Od 1 lipca proces pozyskiwania informacji o rachunkach uśpionych znacznie przyspieszył. Wystarczy złożyć jeden (!!!) wniosek o udzielenie informacji o rachunku uśpionym w dowolnym banku lub SKOK-u. Może to jednak zrobić osoba posiadająca tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku albo poszukująca własnych rachunków. Co najważniejsze - nie trzeba być klientem tej instytucji, w której składane jest zapytanie. Można to zrobić tam, gdzie jest nam po prostu najwygodniej. Na podstawie takiego wniosku uzyskujemy informację o istnieniu rachunku bankowego lub o imiennym rachunku członka kasy. W szczególnych przypadkach określonych w ustawie (tj. śmierć posiadacza rachunku, brak dyspozycji dotyczących danego rachunku w okresie 10 lat) otrzymamy także informacje o rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy rachunku osobistego lub umowy imiennego rachunku członka kasy.

 

Bank lub SKOK przyjmujący wniosek musi zweryfikować tożsamość wnioskodawcy, a w przypadku osoby, która nabyła tytuł prawny do spadku, sprawdzić także sam tytuł (np. postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku czy akt poświadczenia dziedziczenia) i skierować stosowne zapytanie do Centralnej informacji. Aplikacja następnie sama „odpyta” wszystkie banki i SKOK-i o rachunek należący do danej osoby. Każdy bank oraz SKOK będzie miał obowiązek udzielenia odpowiedzi niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania. Następnie Centralna informacja prześle raport – w formie zbiorczej informacji – do instytucji finansowej, w której klient złożył zapytanie.

– KIR odpowiada za sprawną i bezpieczną wymianę komunikatów pomiędzy bankami i SKOK-ami, a także za sporządzanie zbiorczej informacji w oparciu o otrzymane dane. W takim raporcie będzie wskazany podmiot prowadzący rachunek, jego numer, potwierdzenie czy konto jest aktywne, a także informacja czy jest to rachunek wspólny – tłumaczy M. Markiewicz. – W komunikacie znajdzie się także informacja o rachunkach bankowych rozwiązanych albo wygasłych z przyczyn określonych w Prawie bankowym, a więc z powodu śmierci jego posiadacza albo braku dyspozycji – dodaje M. Markiewicz.

Uzyskanie szczegółowych danych dotyczących rachunku, jak np. weryfikacja jego rodzaju i salda, będzie możliwe wyłącznie w placówce banku lub SKOK-u, w którym rachunek jest prowadzony. Tylko tam będzie można także pobrać środki zgromadzone na wskazanych kontach.

Banki i SKOK-i z nowymi obowiązkami

To jednak nie koniec zmian wprowadzanych przez znowelizowaną ustawę. Na banki i SKOK-i zostały nałożone dodatkowe obowiązki – już podczas otwierania rachunku, instytucje te będą musiały informować klienta o możliwości wskazania osób uprawnionych do dostępu do konta na wypadek śmierci. Jeśli kogoś wskażemy, bank lub SKOK będzie musiał zawiadamiać tę osobę o możliwości wypłaty środków. Oprócz tego, jeśli od ostatniej aktywności na rachunku minęło 5 lat, banki i SKOK-i będą musiały ustalić, czy właściciel konta żyje. To absolutna nowość. Dlatego też instytucje finansowe będą musiały występować do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o udostępnienie danych z rejestru PESEL, które umożliwiają ustalenie losów posiadacza danego rachunku. Może wkrótce dostaniesz list z pytaniem: żyjesz?

 

Małgorzata Pietkun

https://malgorzatapietkun.wordpress.com/

 

 

Jeżeli masz kłopot z bankiem, SKOK-iem, firmą windykacyjną, komornikiem lub e-Sądem - zapytaj prawnika https://anuluj-dlug.pl/advice/step_1