Odpowiedzialności z majątku wspólnego

Małżeństwo – perspektywa wspólnego życia, miłość, poważna decyzja… Wszystko to wymaga zaplanowania projektu pt. „Małżeństwo” i dobrego skonstruowania budżetu. Łatwizna? A co w sytuacji, gdy jeden z małżonków ma wielkie ambicje, potrzebuje czasu, pieniędzy i przestrzeni do rozwoju i realizacji pasji, podczas gdy drugi potrzebuje np. ciszy, spokoju, stabilizacji, a tu nagle pojawia się upragnione/nieoczekiwane (niepotrzebne skreślić) małe zawirowanie w postaci dziecka? Jak to małe szczęście zmieścić w budżecie żeby się całkiem nie posypał? I co z kredytami?

Tak na marginesie do decyzji o kredycie trzeba dojrzeć i poznać przepisy, które chronią przed porażką finansową w przyszłości.

Załóżmy, że dług ma tylko jeden z małżonków. Co w takiej sytuacji wolno wierzycielowi, a co dłużnikowi?

Wierzyciel ma prawo żądać spłaty wierzytelności z majątku wspólnego małżonków. Dla dłużnika, a dokładnie dla współmałżonka dłużnika, jest natomiast rozwiązanie, które pomoże nie utopić się finansowo – to powództwo przeciwegzekucyjne.

Jednak gdy dłużnikami są oboje małżonkowie, wówczas odpowiadają za wspólny dług zgodnie na zasadach prawa cywilnego, z reguły całymi swymi majątkami, a więc zarówno majątkami odrębnymi (w przypadku rozdzielności majątkowej), jak i majątkiem wspólnym.

I trzecia sytuacja, gdy jeden z małżonków pożycza pieniądze na „wspólne życie rodzinne”. Wówczas, zgodnie z art. 30 § 1 KRO (Kodeks rodzinny i opiekuńczy), odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków w sprawach dot. zwykłych potrzeb rodziny, odpowiadają wspólnie tj. solidarnie oboje.

Czym jest wspólność małżeńska

Majątek wspólny małżonków obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, w szczególności przedmioty wymienione w katalogu określonym w art. 31 §2 KRO, a także przedmioty zwykłego użytkowania codziennego obojgu małżonków jak sprzęty urządzenia domowego nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. A po polsku – to co kupicie, dostaniecie lub odziedziczycie jako małżonkowie, jest wspólne.

Niby proste, ale…

W polskim systemie prawnym istnieje wspólność ustawowa oraz umowna, o czym pisaliśmy o tym we wcześniejszym tekście: jaką odpowiedzialność niesie za sobą ta zależność?

Klauzula wykonalności a wspólność ustawowa

To, że na długi dłużnika sąd wydaje klauzulę wykonalności to chyba jasne. Ale klauzulę także można wydać przeciwko małżonkowi dłużnika! Dzieje się to w trybie art. 787 KPC (Kodeksu postępowania cywilnego), ale tylko jeśli istnieje (trwa!) między małżonkami wspólność ustawowa. Od chwili ustania wspólności nadanie klauzuli jest niedopuszczalne tj. wierzyciel na podstawie tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi może skierować egzekucję zarówno do jego dotychczasowego majątku odrębnego, jak i do przysługującego mu udziału w dotychczasowym majątku wspólnym (tak dla jasności - po podziale nie ma majątku wspólnego).

Po stronie dłużnika możliwe jest wytoczenia powództwo opozycyjnego tzw. powództwo przeciwegzekucyjne małżonka dłużnika, dochodzone jest na podstawie art. 840 § 1 pkt. 3 KPC, może być oparte także na zarzutach dotyczących zdarzeń, które wystąpiły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego. Uwzględnienie takiego powództwa nie powoduje zmiany treści tytułu wykonawczego, a ogranicza jedynie krąg podmiotów, w stosunku do których można prowadzić postępowanie egzekucyjne (Wyrok SN z dnia 25 lutego 1998 r., sygn. II CKN 603/97).

Jeżeli masz podobny problem zgłoś się do naszego prawnika https://anuluj-dlug.pl/advice/step_1

Monika Łazowska

(red. MP)